Alzheimer Hastaları için Beslenme İpuçları
Alzheimer'ın orta ve ileri evrelerinde düzenli ve besleyici yemek tüketme alışkanlığı sekteye uğrayabilir. Fakat, hangi koşulda olursa olsun, insanların sağlığını iyileştirmek ve sağlıklı bir şekilde yaşam sürdürmek için yapabilecekleri etkili eylemler vardır. Alzheimer hastaları çok fazla yemek seçeneği karşısında şaşırabilir, yemeyi unutabilir veya zaten yediğini düşünebilir.
Vücudun güçlü ve sağlıklı kalması için doğru beslenme önemlidir. Alzheimer hastaları için yetersiz beslenme, davranışsal semptomları artırabilir ve kilo kaybına neden olabilir. Demans hastaları için aşağıdaki temel beslenme ipuçları çok yararlı olacaktır.
- Çeşitli yiyeceklerle dengeli bir beslenme alışkanlığı sağlayın. Sebzeler, meyveler, tam tahıllar, az yağlı süt ürünleri ve yağsız proteinli gıdalar sunun.
- Yüksek doymuş yağ ve kolesterol içeren gıdaları azaltın. Bazı yağlar sağlık için gereklidir ancak tüm yağlar aynı değildir. Tereyağı, margarin, domuz yağı ve yağlı et parçaları gibi kalp sağlığına zararlı yağları azaltın.
- Rafine şekerleri azaltın. Genellikle işlenmiş gıdalarda bulunan rafine şekerler kalori içerir ancak vitamin, mineral ve lif içermez. Meyve veya meyve suyuyla tatlandırılmış unlu mamuller gibi daha sağlıklı seçeneklerle tatlı ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. Ancak Alzheimer'ın ilerleyen aşamalarında iştah kaybı sorun yaratıyorsa gıdalara şeker eklenmesinin yemeyi teşvik edebileceğini de unutmayın.
- Yüksek sodyum içeren yiyecekleri sınırlayın ve daha az tuz kullanın. Çok fazla sodyum tüketimi kan basıncını etkiler. Alternatif olarak, yiyecekleri tatlandırmak için baharat veya çeşitli otları kullanabilirsiniz.
Hastalık ilerledikçe iştahsızlık ve kilo kaybı tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Bu gibi durumlarda doktor, ekstra kalori için öğün aralarında takviye önerebilir.
Susuz kalmak da sorun yaratabilir. Gün boyunca küçük bardaklarda su veya başka sıvılar veya meyve, çorba, milkshake ve smoothie gibi yüksek su içeriğine sahip yiyecekler sunarak yeteri miktarda sıvı alımı sağlanabilir.
Alzheimer hastalarında iştahsızlığın olası nedenleri
- Yiyecekleri tanımamak. Kişi artık tabağına koyduğunuz yiyecekleri tanımayabilir.
- Diş protezlerinin durumu. Protezlerin yerine oturduğundan emin olun ve düzenli olarak diş hekimini ziyaret edin.
- İlaçlar. Yeni ilaçlar veya doz değişikliği iştahı etkileyebilir. Bir değişiklik fark ederseniz doktora danışın.
- Yetersiz egzersiz. Fiziksel aktivite eksikliği iştahı azaltır. Yürüyüşe çıkmak, bahçe işleri yapmak veya bulaşık yıkamak gibi basit egzersizleri teşvik edin.
- Koku ve tat alma duyusunun azalması. Demans hastalarının koku alma duyusunda kayıplar olabilir, bu da yemeğin kokusu veya tadının eskisi kadar güzel olmamasına sebep olabilir.
Yemek zamanlarını sakin ve rahat hale getirin
Alzheimer hastalığının orta evrelerinde dikkatin dağılması, çok fazla seçenek, algı, tat ve kokudaki değişiklikler yemek yemeyi zorlaştırabilir. Aşağıdaki ipuçları yardımcı olacaktır:
- Dikkat dağıtıcı unsurları azaltın. Yemekleri televizyondan ve diğer dikkat dağıtıcı şeylerden uzakta, sessiz bir ortamda yedirin veya yiyin.
- Masa düzenini ve görünümünü basit tutun.
- Görsel kontrast oluşturun. Görsel ve mekansal benzerlikler, demans hastasının yemeği tabaktan veya tabağı masadan ayırt etmesini zorlaştırabilir. Kontrast renkli servis altlığı olan beyaz tabak veya kaselerin kullanılması yardımcı olabilir. Desenli tabaklardan, masa örtülerinden ve servis altlıklarından kaçının.
- Yiyecek sıcaklıklarını kontrol edin. Demans hastaları, yemeğin veya içeceğin çok sıcak olup olmadığını anlayamayabilir. Servis yapmadan önce daima yiyecek ve içeceklerin sıcaklığını kontrol edin.
- Her seferinde bir yiyecek sunun. Kişi tabağındaki yiyecekler arasında seçim yapamayabilir. Aynı anda yalnızca bir veya iki ürün servis edin.
- Yemek tercihlerinde alternatifler oluşturun. Demans hastalarının aniden farklı yiyecek tercihleri geliştirmesi veya geçmişte sevdiği yiyecekleri reddetmesi mümkündür.
- Yemek yemeye bolca zaman ayırın. Yemek süresinin bir saat veya daha fazla sürebileceğini unutmayın.
- Birlikte yemek yemeye çalışın. Hastaya başkalarıyla yemek yeme fırsatı verin. Yemek zamanlarını sosyal hale getirmek hastayı yemek yemeye teşvik edebilir.
- Hastanın yediğini hatırlamayabileceğini unutmayın. Kişi kahvaltı yapmayı sormaya devam ederse, birkaç kahvaltı alternatifi sunmaya çalışın; meyve suyu, ardından kızarmış ekmek ve ardından mısır gevreği gibi.
Özgür olarak hareket etmesini teşvik edin
Alzheimer'ın orta aşamasında, kişinin yemek sırasında mümkün olduğunca bağımsız olmasına izin verin. İhtiyaç halinde yardıma hazır olun.
- Yemek yemeyi kolaylaştırın. Yiyecekleri tabak yerine kasede servis edebilir veya kenarları veya koruyucu kenarları olan bir tabak kullanmayı deneyebilirsiniz. Gerekirse hastanın elleri ile yemek yemesine de izin verebilirsiniz.
- Yemesi kolay, tutulması kolay yiyecekler hazırlayın. Tavuk parçaları, ton balıklı sandviçler, portakal dilimleri, buharda pişirilmiş brokoli veya karnabahar parçaları gibi tutması ve yemesi kolay yiyecekler servis edin.
- Beraber yemeye çalışın. Hastanın elinden tutarak beraber yeme davranışı gösterin.
- Düzenlilik konusunda endişelenmeyin. Mümkün olduğunca kişinin kendi kendine beslenmesine izin verin. Kaseleri ve tabakları bez veya havlu gibi kaymayan bir yüzeye yerleştirin. Dökülmeyi önlemek için kapaklı bardak ve kupalar kullanın. Bardaklarınızı yarıya kadar doldurun ve içecekler için pipet kullanın.
Yeme ve beslenme sorunlarını en aza indirin
Alzheimer'ın orta ve geç evrelerinde yutma sorunları boğulmaya ve kilo kaybına neden olabilir. Güvenlikle ilgili endişelerin farkında olun ve şu ipuçlarını deneyin:
- Yiyecekleri çiğnenmesi veya yutulması zor olmayacak şekilde hazırlayın. Yiyecekleri öğütün, küçük parçalar halinde kesin veya yumuşak yiyecekler (elma püresi, süzme peynir ve çırpılmış yumurta) servis edin.
- Boğulma belirtilerine karşı dikkatli olun. Çiğ havuç gibi çiğnemesi zor olan yiyeceklerden kaçının. Kişiyi başı hafifçe öne gelecek şekilde dik oturmaya teşvik edin. Kişinin kafası geriye doğru eğilirse, onu ileri konuma getirin. Yemeğin sonunda, yiyeceğin yutulduğundan emin olmak için kişinin ağzını kontrol edin. Acil durumlarda Heimlich manevrasını öğrenin.
- İştah azalmasına çözüm bulun. Kişinin iştahı azalmışsa, onun en sevdiği yiyecekleri hazırlamayı deneyin. Ayrıca kişinin fiziksel aktivitesini artırmaya çalışın veya üç büyük öğün yerine birkaç küçük öğün planlayın.